Gate 9: tegen het systeem, én hun eigen club

AC Omonia Nicosia uit Cyprus zal bij weinig Nederlandse voetballiefhebbers een belletje doen rinkelen, behalve misschien een 4-0 thuiswinst tegen Ajax in 1979 en winst tegen ADO Den Haag in de Europa League-kwalificaties in 2011. In 2018, het jaar waarin de club 70 jaar bestond, werd de club verkocht aan zakenman Stavros Papastavrou. De harde kern van AC Omonia, Gate 9, was het hier niet mee eens en hebben gezamenlijk een nieuwe club opgericht: Omonia 1948. Die is inmiddels aan het klimmen naar de hogere divisies, maar dat brengt nieuwe moeilijkheden mee…

Against the system

AC Omonia Nicosia werd op 6 juni 1948 opgericht door enkele spelers die verbannen waren uit de club APOEL Nicosia wegens politieke meningsverschillen. Zij sympathiseerde namelijk met communisten die in Griekenland een burgeroorlog voerden tegen de Griekse regering. Het Grieks-nationalistische bestuur van APOEL beschouwde dit als een communistische muiterij. Tot op de dag van vandaag zijn APOEL en Omonia aartsrivalen en zijn de politieke verschillen vooral bij de harde kern supporters duidelijk zichtbaar. De harde kern van APOEL, AU79, is extreemrechts en anti-Turks en zien Cyprus als onderdeel van de Griekse natie. Gate 9 van AC Omonia daarentegen is extreemlinks. Velen van hen voelen zich meer Cypriotisch dan Grieks en willen solidariteit en vrede met Turkse Cyprioten.

Gate 9 lid Alekos (35) vindt dat het belangrijk is dat supporters over politieke zaken hun mening uiten, zowel binnen als buiten het stadion. “Elke keuze die wij maken, is een politieke keuze, zo zie ik het. Het kan niet zo zijn dat wij 12 uur per dag werken voor een rotsalaris en dan op zondag naar een wedstrijd gaan en doen alsof er niks aan de hand is. Als wij de samenleving willen veranderen, moeten wij ons uitspreken tegen racisme, seksisme, nationalisme, noem het maar op”. Gate 9 onderhoudt vriendschappen met o.a. Ultras Inferno ’96 van Standard Luik en Ultras Hapoel van Hapoel Tel Aviv, die er soortgelijke politieke ideeën op na houden.

Uit onderzoek van de European University of Cyprus (2017) blijkt dat APOEL wordt gezien als een ‘eliteclub’ (54 procent van de supporters komen uit de hogere klasse en hogere middenklasse), terwijl AC Omonia wordt gezien als een ‘arbeidersclub’ (60 procent zijn arbeiders en lagere middenklasse). Beiden hebben fanclubs verspreid over het hele eiland en wedstrijden tussen deze clubs gelden dan ook als derby. Historisch was AC Omonia de succesvollere ploeg vergeleken bij APOEL, met name in de jaren 70 en 80.

De tegenvallende resultaten van Omonia zijn volgens Gate 9 te wijten aan een corrupt, ondemocratisch bestuur en bemoeienis van de politieke partij AKEL. De van oorsprong communistische partij, die altijd op veel stemmen van Omonia-supporters kan rekenen, bemoeit zich volgens Gate 9 te veel met het bestuur van de club en zorgt ervoor dat zij zoveel mogelijk leden van hun partij in het bestuur hebben. Vervolgens zouden zij weigeren nieuwe, jonge leden, waaronder enkelen van Gate 9, in het bestuur toe te laten. AKEL zelf ontkende volgens nieuwssite Reporter in 2015 dat zij proberen het leiderschap te beïnvloeden. Daar komt vervolgens nog een schuld bij van ruim 500.000 euro bij de voetbalbond en de UEFA. 

Bovenop de matige resultaten die AC Omonia de afgelopen zes jaar in de landelijke competitie heeft behaald, heeft het clubbestuur in mei 2018 de in Amerika wonende zakenman Stavros Papastavrou om hulp gevraagd en is van een vereniging naar een onderneming overgegaan. Papastavrou zou de club helpen de schulden af te lossen en geld te investeren in een nieuw stadion. Maar dat wil ook zeggen dat supporters geen inspraak meer hebben over het bestuur van de club. Dit is volgens Gate 9 tegenstrijdig met de socialistische oorsprong van Omonia. Zij hebben nu hun eigen voetbalclub opgericht: Omonia 1948. Die volgens hen wel voldoet aan het ‘for the people, by the people’ idee. 

“AC Omonia is altijd uniek geweest aangezien wij een van de weinige clubs waren als vereniging”, zegt penningmeester Alekos. “Maar eigenlijk is AC Omonia de laatste 10 jaar niet meer de club van het volk, maar de club van AKEL. Zij bepalen elk jaar wie er in het bestuur zit en ze laten geen mensen buiten hun eigen cirkel toe. Als er mensen van Gate 9 in het bestuur kwamen, zorgden zij er voor dat zij altijd met meer waren. Wij willen dat de club open is voor meerdere groepen mensen en dat er échte verkiezingen worden gehouden over het bestuur. Dit is ook wat we willen met onze nieuwe club.”

Volgens Gate 9-lid Irene (26) zijn sommige gewone Omonia-supporters boos op hen. “Ze noemen ons verraders en zeggen dat we alleen maar op ruzie maken uit zijn. Het zou zo maar kunnen dat er vechtpartijen uitbreken als Gate 9 zijn gezicht gezicht zou laten zien bij wedstrijden van AC Omonia, of dat nu voetbal, volleybal of zaalvoetbal is”. AC Omonia heeft namelijk, samen met andere Cypriotische clubs, ook takken in andere sporten. Volgens Irene bestaan er gemengede gevoelens over of Gate 9 nu wel naar wedstrijden van die andere teams moet gaan, omdat die in principe een andere eigenaar hebben. “Sommige mensen vinden dat we wel moeten gaan, omdat er bijvoorbeeld zaalvoetbalspelers zijn die al vijf jaar voor Omonia spelen en we die niet zomaar opzij kunnen zetten. Tegelijkertijd zijn er mensen die vinden dat de mensen die gaan, daarmee Papastravrou alsnog steunen”. Volgens Irene heeft Papastravrou bekendgemaakt dat hij een contract voor 20 jaar heeft bij de club, terwijl in de eerste instantie was gezegd dat het om 10 tot 15 jaar zou gaan. “Geen idee waarom hij gelogen heeft, misschien omdat anders niet zo veel mensen ja zouden stemmen tijdens de verkiezingen”. 

Volgens D.* ( echte naam bekend bij journalist) van Gate 9 Limassol wil AKEL koste wat het kost ervoor zorgen dat hun partij de enige is die invloed heeft binnen het bestuur van AC Omonia. “Sinds begin jaren 90 probeerde Gate 9 meer leden lid te laten worden van de club, maar bij de aanvraagprocedure bekijkt een comité van AKEL-leden dit. En zelfs al ben je links, als je mening afwijkt van die van AKEL werd je niet toegelaten, en ze gaven er vaak niet eens een goede reden voor. Het enige excuus wat ze gaven was dat er geen nieuwe leden konden worden toegelaten , omdat ze bang waren dat er misschien rechtse Cyprioten zouden komen die de club zouden overnemen, wat absolute onzin is want geen enkele rechtse Cyprioot wil lid zijn van AC Omonia”, beweert hij.

Om dezelfde redenen vindt D. het nogal hypocriet dat de club is verkocht aan Papastavrou, omdat hij en de meeste van zijn familieleden allemaal supporter zijn van Anorthosis Famagusta. Plus nu dat AC Omonia niet langer meer een vereniging is, staat hetzelfde bestuur dat geen mensen van buiten AKEL toe wilde laten volgens hem nu buitenspel.

“Omonia 1948 wordt gemanaged door professionals, economisten, financiële analisten, marketeers en deze mensen zijn er vrijwillig, zonder salaris. Zij geven hun eigen tijd aan de club. Zelfs als linkse club kunnen wij nog steeds professioneel gerund worden”. Volgens D. is dit anders dan bij AC Omonia, waar veel mensen in het bestuur die door AKEL naar voren zouden zijn geschoven geen verstand hebben van voetbal en management.

Christos Kassimeris, docent International Studies aan de European University Cyprus in Nicosia vergelijkt de scheiding tussen Gate 9 en AC Omonia met het ontstaan van AC Omonia uit de scheiding met APOEL. “In Cyprus is het altijd al zo geweest dat voetbal verbonden is aan politiek. Tijdens de burgeroorlog in Griekenland eind jaren 40 probeerde de nationalistische Griekse regering Cyprus bij hun in te lijven dus wilde ze dat alle clubs in Cyprus zich loyaal verklaarde aan hen (wat AC Omonia dus niet deed). Ook de Britten, die toen de baas waren in Cyprus, probeerde hun invloed uit te oefenen op het de competitie, want een groep supporters kan makkelijk uitgroeien tot een massademonstratie”. Kassimeris voegt hier aan toe dat de connectie tussen politiek en voetbal nu wel anders is dan toen. “Nu hechten mensen minder waarde aan bijvoorbeeld een politieke partij, of zijn er ‘rechtse’ mensen die supporter zijn van een historisch ‘linkse’ club”. Dit verklaart volgens hem ook de slechte relatie die Gate 9 had met AKEL.

Een voetbalclub zou je in die zin kunnen vergelijken met een politieke partij, zegt Kassimeris. “Als je een nieuwe politieke partij opricht en je doet voor het eerst mee aan verkiezingen, dan ben je optimistisch, ook al haal je niet genoeg stemmen om in het parlement te komen. Als je de tweede keer weer meedoet en je komt wel in het parlement, dan moet je wel zetels verzekeren. Als jij na 8 jaar of meer geen zetels kunt behouden, dan eindigt het meestal voor je partij”

Kassimeris is skeptisch over het voortbestaan van de nieuwe club, omdat los van ideologie, voetbal nu is verbonden aan allerlei economische factoren. “Gate 9 is nu optimistisch, alle nieuwe (politieke) bewegingen beginnen daarmee, anders hou je niet vol. Maar Omonia 1948 heeft als ze verder omhoog promoveren, meer sponsors nodig, een groter en beter stadium, en vooral meer supporters, anders zullen zij wellicht binnen een paar jaar ‘uitsterven’. Je kunt niet blijven bestaan als je niet aan deze dingen voldoet als voetbalclub naar mijn mening. Bij AC Omonia zitten nu telkens wel een paar tienduizend supporters. Van wat ik gezien heb bij Omonia 1948 zijn dit er enkele duizenden. Zeker nu met het coronavirus, klagen zelfs de grote Europese clubs over een verlies van inkomsten. Wat gaat een club met hoogstens een paar duizend supporters dan doen om te kunnen blijven bestaan zonder grote (lokale) sponsors?”. Kassimeris vermoedt dat de grote Cypriotische clubs zoals APOEL, AC Omonia en Apollon Limassol waarschijnlijk gaan dwarsliggen als Omonia 1948 blijft promoveren, omdat zij een nieuwe serieuze tegenspeler niet dulden.